Bujumbura!

Hoi allemaal,

Deze vijfde week van m’n onderzoek stond in het teken van mijn tripje naar de hoofdstad Bujumbura. Vorige week had ik afspraken gemaakt met een aantal vrouwenorganisaties en met de ontwikkelingsorganisatie CARE, omdat ik naast de individuele gesprekken met de vrouwen hier in Kirundo ook een beeld wilde krijgen van de algemene situatie van vrouwen hier in Burundi. Er zijn een aantal grote organisaties in de hoofdstad die zich bezighouden met lobbyen bij de nationale politici, voorlichting geven aan vrouwen over hun rechten, en op allerlei praktische manieren bijdragen aan de ontwikkeling voor vrouwen door trainingen te geven en ze bij elkaar te brengen in kleine empowerment groepen. De afdeling van CARE hier in Burundi heeft als één van hun prioriteiten women’s empowerment en is erg actief in de provincie Kirundo, bijna als enige organisatie hier. Ik had er echt heel veel zin in, eindelijk even weg uit Kirundo. Begrijp me niet verkeerd, het is hier heerlijk en rustig en vertrouwd, maar daardoor ook wel een beetje saai. Een reisje was dus een welkome doorbreking van mijn normale ritme.

Op donderdag ging ik met mijn tolk met de bus naar Buja. Vanwege mijn ervaringen met het reizen met bussen in Tanzania was ik enigszins huiverig toen we vertrokken, maar de reis verliep voorspoedig. We vertrokken zowaar op de geplande tijd (ook echt voor het eerst dat iets gaat zoals gepland) en de busreis was heerlijk. God moet een speciaal plekje in z’n hart hebben gehad voor Burundi toen hij de aarde maakte, want wat is het een mooi, vruchtbaar land met een prachtige uitzichten, een fantastisch landschap door de duizenden heuvels. Helaas zorgen die heuvels er ook voor dat je over 200 km (ongeveer de afstand tussen Kirundo en Buja) 4 uur doet met de bus. En dat terwijl de bus met hoge snelheid over de weg scheurde, zo hard door de bochten sjeesde en zulke onverantwoorde inhaalmanoeuvres maakte, dat ik opeens aan de waarschuwing op de website van het ministerie van Buitenlandse Zaken moest denken: het verkeer zorgt elk jaar voor veel ongelukken met doden en gewonden tot gevolg. Oja, dat begrijp ik nu wel inderdaad… Maar hoewel de adrenaline een aantal keer flink door mijn lijf gierde, arriveerde de bus veilig en wel in de hoofdstad. De hoofdstad is druk, heet, vol, chaotisch en alles wat Kirundo niet is. Gelukkig stond bij het busstation onze taxi al klaar, de zwager van mijn tolk, die ons naar onze afspraken zou brengen. Omdat we te vroeg waren voor de eerste afspraak (15.00), vroeg ik of het mogelijk was dat we naar het strand konden gaan. De vorige keer dat ik in Buja was, had ik geen tijd meer om daar langs te gaan, en aangezien het strand (waar ook ter wereld) tot één van mijn favoriete plekken behoort, wilde ik zeker een kijkje genomen hebben op het strand van één van de grootste meren ter wereld. Het viel wel een beetje tegen, want het was echt een lelijk strandje, overal lag heel veel afval. Maar toch even m’n Zen-momentje kunnen pakken, want ondanks dat mijn tolk echt heel aardig is en behulpzaam word ik er af en toe ook gek van dat hij zo vaak in de buurt is. We hebben ook heel vaak verschillen van inzicht over de meest uiteenlopende en zinloze dingen (zoals waarom alle mannen in Kirundo met een blanke vrouw willen trouwen, waarom macht en geld slechte dingen met mensen doen, of God bestaat en of hij dan ook alle ellende heeft geschapen etc.) en tijdens lange busreis had ik me ook al weer zeer verbaasd over een aantal van z’n uitspraken. Ik gooi het maar op cultuur en opleidingsniveau. Ik vond het dus heel fijn om even tijd voor mezelf te hebben, en na 5 uur met mijn tolk op m’n lip was ik daar zeker aan toe.

Maar goed, ik ben ook wel dankbaar dat hij er is, want hij had de afspraken voor vandaag gemaakt en de taxi geregeld, en tijdens interviews merk ik dat hij mensen goed op hun gemak kan stellen. Hij zei ook dat we voor de zekerheid de afspraken moesten bellen om het even te bevestigen voor het geval de andere partij het was vergeten. Ik vond het wel vreemd, een afspraak is toch gewoon een afspraak? Zeker als dit meer dan een week van tevoren is afgesproken… Maar uiteraard was dit ‘bevestigen’ achteraf heel verstandig, want het bleek dat intussen één van de afspraken niet meer door kon gaan, omdat er andere prioriteiten waren. Ik was flink pissed, want hier kwam ik niet helemaal voor uit Kirundo afgereisd. Wie spreekt er nu iets af, een week van tevoren, en dan bel je op en dan blijkt dat de afspraak niet door gaat. Kun je nagaan, als we dat niet hadden gedaan, stonden we daar dus gewoon voor niks. Omdat alle afspraken strak op elkaar stonden gepland, had ik maar een beperkte tijd voor elke afspraak. Dus dit gaf wel weer meer ruimte om bij de eerdere afspraak wat langer te blijven. Uiteindelijk was het helemaal niet zo erg dat die ene afspraak niet doorging, maar toch stond ik er vreemd van te kijken.
Bij AFRABU, de organisatie die zich inzet voor gerepatrieerde vluchtelingenvrouwen, werd ik heel hartelijk ontvangen door een hele delegatie vrouwen: président, secrétaire, assistent, etc. Het gesprek verliep heel goed en gezellig, en de vrouwen werden steeds enthousiaster en opener. Ook het tweede gesprek met een organisatie die zich inzet voor politieke vertegenwoordiging van vrouwen verliep leuk, hoewel de vrouw zo snel Frans ratelde dat ik het amper kon verstaan af en toe (dank, Mathieu). Toen was het inmiddels al 19:30, en hoog tijd om mijn hotelletje op te zoeken. Ik had hetzelfde hotel geboekt (oké, laten boeken) als waar ik de eerste nacht in Burundi ook had geslapen, en ik had zowaar dezelfde kamer gekregen. Ha! Totaal uitgeput van een overweldigende dag heb ik heerlijk geslapen, om de volgende ochtend vroeg bij CARE op de stoep te staan. Toen ik ze eerder had gemaild over mijn onderzoek met de vraag of ik langs mocht komen, kreeg ik meteen een ontzettend vriendelijke reactie dat ze me graag wilden helpen en dat ik zeker mocht langskomen. Ik was echt aangenaam verrast, want ik had eigenlijk niet verwacht dat ze hier tijd voor zouden (willen) maken. Maar ik werd heel gastvrij ontvangen door een hele grote zwarte man, die de monitoring en evaluatie van de programma’s deed, en al 8 jaar voor CARE Burundi werkte. Hij vertelde me alles wat ik wilde weten over de women’s empowerment programma’s, de geïntegreerde aanpak van CARE, en nog veel meer, en zo waren we zomaar weer een uur verder. Ik vond CARE al heel tof, maar na deze positieve ervaringen en de uitleg over hun ontwikkelingswerkvisie ben ik nog enthousiaster geworden over de organisatie. Hoe tof zou het zijn als dit m’n werkgever zou worden? Maar goed, eerst mijn onderzoek afmaken en dan nog m’n scriptie schrijven!
Na de afspraak bij CARE moesten we wachten tot de bus om 13:00 weer naar huis zou gaan, dus zijn we weer naar het strand gegaan. Deze keer naar een ander strand, waar het een stuk mooier en rustiger was en ik nog heerlijk heb gechilld.

En zo zaten we weer in de bus terug en was het uitstapje alweer voorbij. Ik moet wel zeggen dat ik blij was om weer ‘thuis’ te komen, het is hier zo lekker rustig en het weer is een stuk aangenamer. Ik hoorde de volgende dag dat er – voor haar onbekende – mensen aan Agnes (coördinatrice Amahoro centrum) hadden gevraagd of ik alweer naar Nederland was, want ze hadden me al een aantal dagen niet gezien haha! Mijn afwezigheid was dus ook al opgemerkt door de lokale bevolking. Agnes zei dat ik maar een ‘carte de résidence’ moest gaan aanvragen, want ik hoorde hier inmiddels wel thuis. Maar dat gaan we toch maar niet doen. Sterker nog, het einde komt al bijna in zicht. En ik kan niet zeggen dat ik daar echt moeite mee heb :). Volgende week staan er nog wat vertaalsessies op het programma, en nog een laatste aantal interviews. Ook ben ik van plan naar de lokale pubs te gaan om ook van mannen te horen wat ze vinden van women’s empowerment. Dat lijkt me echt een grappige ervaring! Ben benieuwd of ik er wat wijzer van word!

Liefs,
Emma