Reflections of life: count your blessings

Hoi allemaal,

Gisteren schoot het opeens door me heen, toen ik van het centrum Amahoro naar huis liep om 12:00 om aan mijn weekend te beginnen, na samen met Maria Rose in de kroeg gezellig geluncht te hebben met brochette en banaan en een fles Amstel. Ik dacht: Ik begin me nu echt te gedragen als een Burundees, hoog tijd voor een reflectie op zes weken Burundi! Toen ik in Nederland mijn onderzoek aan het voorbereiden was, had ik echt geen idee wie of wat ik in Kirundo aan zou treffen, of het zou lukken om de vrouwen te vinden die ik nodig had voor mijn onderzoek en of ik zou kunnen wennen aan de Burundian way of life.

Inmiddels heb ik hier de status van ‘local celebrity’ en kan ik niet meer over straat zonder overal handjes te schudden, omringt te worden door hordes schreeuwende kinderen, gegroet te worden door jan en alleman, praatjes te moeten maken met heel veel onbekende mannen… Kortom, die muzungu die elke ochtend op de motor dor het dorp naar haar werk scheurt, op de heetste momenten boodschappen gaat doen, Doris de hond uitlaat alsof het de normaalste zaak van de wereld is (ja, in Nederland wel ja!) en hardloopt langs de ‘snelweg’ op zaterdagochtend is voor de gemiddelde inwoner niet meer weg te denken uit het straatbeeld van Kirundo (over dat laatste, ik denk dat ik me dan het meest blank voel… Me een beetje druk maken om m’n figuur in een land waar de meeste mensen niet eens genoeg te eten hebben). En zo voelt het niet alleen voor de inwoners, maar ook een beetje voor mij. Ik ben nu gewend hier, het is zo normaal geworden. Maar tegelijkertijd is het dat ook zeker niet.
Ik kwam een artikel tegen op globalcitizen.com over de 10 landen waar het meest honger wordt geleden, guess who’s number one? Precies, Burundi. Ik zit in één van de armste landen ter wereld, waar essentiële publieke voorzieningen zoals stromend water en elektriciteit verre van normaliteit zijn in een huishouden, waar de man het onomstreden hoofd van het gezin is en het bier om 10 uur in de ochtend al rijkelijk vloeit.

En hoewel bedelen hier verboden is, word ik regelmatig aangeklampt door oude vrouwtjes, mensen met een lichamelijke beperking (een ernstig vergroeide hand of voet zie ik vaak) en kinderen die hun hand ophouden en met hun allerzieligste gezicht zeggen: Donnez-moi l’argent! Amahera (geld), muzungu! Ik erger me eraan, en denk bij mezelf: Denken jullie nou echt dat ik hier zomaar geld ga uitdelen op straat? Omdat je zielig kijkt? Maar wanneer ik vervolgens naar huis loop met mijn net gekochte boodschappen in een keurig plastic tasje en ik precies zo’n oud vrouwtje langs de weg zie zitten in de brandende zon met haar ‘parasol’ gemaakt van een kapotte zak en een afgebroken tak, steek ik toch de straat over om haar wat geld te geven.
Het is zo dubbel, want eigenlijk zou je het liefst iedereen wel geld willen geven omdat je weet dat 70% van de bevolking onder de armoedegrens leeft (hoewel er ook genoeg rijke mensen zijn in dit land). Aan de andere kant houd je als je geld geeft ook juist het beeld in stand dat het loont om aan die blanken geld te vragen, en dat ze er genoeg van hebben om het weg te geven ook nog! Ik vind dit een lastig moreel dilemma, en daardoor vind ik het ook bijna gênant als ik bedenk hoe graag Mari Rose de lunch van gisteren voor mij wilde betalen uit gastvrijheid!
Als ze me na de lunch haar huis laat zien, verbaas ik me alweer. Het is een vochtig en donker hok, waar ik de schimmel achter het loshangende plafond kan zien zitten. Ze slaapt op een matras op de grond in een kamertje van 2 bij 2. Het enige meubilair in de woonkamer zijn 4 stoelen, iets wat moet doorgaan voor een tafel en een kastje met een kitenge (zo’n gekleurde doek) ervoor om de inhoud te verhullen. Ik stel me zo voor dat mijn oma ongeveer in een huisje zoals dit is opgegroeid. Het is echt onvoorstelbaar. En Mari Rose is er zo trots op dat ze samen met haar vriendin hier woont!

Af en toe als ik het met mensen heb over thuis of als ik foto’s laat zien van mijn leven in Nederland kijken ze me met grote ogen aan en ik neem aan dat de voorstelling die zij ervan maken nog steeds ver onder de realiteit ligt. Ons georganiseerde, drukke, gereguleerde leven. Zoals ik met dit verhaal aan jullie probeer te vertellen hoe raar en gek en bijzonder en fantastisch en bij tijd en wijle shocking het is om hier te leven, is het andersom voor hun unimaginable in welke luxe zelfs de gemiddelde Nederlander leeft, hoe goed het is geregeld als je ziek wordt, gehandicapt bent, oud wordt, of geen baan hebt. En ik weet dat mensen nu zullen zeggen: nou dame, in Nederland wordt het anders ook steeds minder. Dat zal best, maar als je je verplaatst in de mensen hier in Burundi, knijp dan nog steeds maar in je handen met je Nederlandse leven! Dat je je niet druk hoeft maken of er wel of geen water uit de kraan komt, of je telefoon niet kunt opladen of je favoriete tv-programma niet kunt kijken omdat er geen elektriciteit is, dat je niet zomaar voor je politieke ideeën in de gevangenis kan worden gegooid, dat je een politieagent/rechter/politicus niet hoeft om te kopen om te krijgen wat jou rechtmatig toebehoort, dat je als vrouw mag gaan en staan waar je wilt, mag worden wat je wilt, en dezelfde rechten hebt als een man.
Niemand kiest ervoor waar hij of zij wordt geboren en toch maakt het een levensgroot verschil. I will count my blessings… Het zijn er zoveel!

Liefs,
Emma