Burundi: It's a rollercoaster ride!

Hoi allemaal,

Er is alweer een week voorbij, dus tijd voor een update. Helaas is er niet zo heel veel bijzonders gebeurd de afgelopen dagen, maar er zijn natuurlijk altijd wel een aantal interessante belevenissen te vertellen.

Laat ik maar beginnen bij zaterdag. Zaterdag was het International Women’s Day. Een dag die wereldwijd in meer of mindere mate wordt gevierd, en in Burundi waren er nationale activiteiten georganiseerd in de buurt van Kirundo, in de provincie Muyinga. Daar zou ik heen gaan, maar op het laatste moment ging dat niet meer door vanwege privé omstandigheden van mijn tolk.
Gelukkig had ik nog een andere mogelijkheid: samen met Madame Alice, een vooraanstaand lid van een grote vrouwenorganisatie met nationale politieke ambities, het platteland op, de dorpen in, vrouwen vragen naar wat International Women’s Day voor hen betekende.
Dit leek mij uiteraard een mooie kans om wat van de provincie te zien buiten de stad Kirundo, en iets van lokale Burundese campagnevoering mee te krijgen.
Ze zou me zaterdagmorgen om 9.00 ophalen. Natuurlijk had ik er al rekening mee gehouden dat 9.00 waarschijnlijk 9.30 zou worden of 10.00. Toen ik om 11.00 nog niets had gehoord, ging ik er al half en half vanuit dat ik geditcht was.
Maar om 12.15 kreeg ik een telefoontje: “Emma, sorry voor de vertraging. De auto is over 5 minuten bij je.” Dus ik helemaal verbaasd snel m’n tas alsnog ingepakt en wachten… Maar dat snel had niet gehoeven, want er waren 5 minuten voorbij, en nog steeds niemand te zien natuurlijk. Dus eerst maar pizza eten met Eric, en ja, na een halfuur was de auto er.
Uiteindelijk reden we iets na 13.00 weg uit Kirundo, op weg naar Bugabira, onze eerste stop.
We reden over prachtige zandweggetjes vol kuilen langs krotjes en hut-huisjes en loslopende geiten en koeien. Toen we in Bugabira aankwamen, zagen we geen enkele vrouw op straat. Maar in tegenstelling tot wat ik dacht wat we hier kwamen doen, namelijk vrouwen interviewen over IWD, ging Madame Alice rechtstreeks naar een oude schoolvriend die op het terras van de lokale bar zat bier te drinken. Een uur en heel veel starende blikken, een aantal ‘Amahoro muzungu’ groeten van de lokale bevolking verder, zat Madame Alice nog steeds met die man te praten, totaal vergeten dat ik er ook nog was en ondertussen waren er een heleboel mannen bijkomen zitten.
Toen op een gegeven moment ik vroeg wat precies de bedoeling was van het bezoek aan Bugabira, zei ze dat ze nog ergens een afspraak had. Dus ik moest mezelf maar even vermaken. Ze leek niet te beseffen dat ik dat een uur lang al had moeten doen, omdat ik niets van de gesprekken in het Kirundi begrijp.
Maar ik dacht, prima, dan vermaak ik mezelf. Dus op naar de lokale markt, met onze chauffeur als bodyguard. Daar waren wel heel veel vrouwen, dus maar een praatje gemaakt. Internationale Vrouwen Dag? Nee, nooit van gehoord… Oh, is dat voor ons? Dus tot zo ver de illusie van Alice en IWD… Na een paar gesprekjes met een aantal vrouwen ben ik maar doorlopen naar het uitzichtpunt over een uitloper van het meer Cyohoha. Onderweg kreeg ik te maken met een aantal serieuze avances van onze chauffeur, die toevallig mijn buurman blijkt te zijn, en mij wel zag zitten als zijn tweede vrouw. We konden wel samen een keer naar Buja rijden naar zijn huis daar, en hij zou me Burundi laten zien. Oh, en of ik wel wist dat ik de mooiste vrouw van Kirundo was. Ik vond het allemaal nogal hilarisch en lichtelijk ongemakkelijk, totdat ik door kreeg dat hij heel serieus was. Dus ik vertelde hem dat ik van dit soort opmerkingen niet gediend was. Ik heb me omgedraaid en ben in bijna militaire mars naar het dorpje terug gemarcheerd. De chauffeur, natuurlijk aangetast in zijn mannelijke eer en trots, heeft zich daarna niet meer met mij bemoeid (gelukkig!).

Na Bugabira gingen we op weg naar de zus van Madame Alice die in de middle of nowhere woont, vlakbij de grens met Rwanda. Dus verder over hobbelweggetjes en langs samenraapsels van hutjes, met overal starende mensen. Ik denk dat ik het woord ‘muzungu’ nog nooit zo vaak op 1 dag heb gehoord. Eenmaal bij de zus aangekomen, werd ik natuurlijk uitgenodigd om binnen te komen in haar ‘huis’. Het leek me heel interessant om zo’n kleien hutje zonder ramen eindelijk eens van binnen te bekijken. Dus ik stap de auto uit, maar ondertussen heeft zich een menigte verzameld van zo’n 50 mensen, voornamelijk kinderen, om de muzungu eens van dichtbij te bekijken. Zelfs als ik binnen ben voel ik overal de oogjes van de kinderen, die ongetwijfeld buiten blijven wachten tot ik weer naar buiten kom.
Het hutje was zoals ik had verwacht. Pikkedonker, stinkend, en vol met vliegen. Ik mag op het luxe stoeltje gaan zitten, en krijg een schaaltje bananen aangeboden. Superlief! Hier krijg ik het vreselijke verhaal te horen van één van de buren van de zus van Alice. Ze heeft maar 1 dochter, en haar man daarom besloten heeft hun land te verkopen, vanwege het gebrek aan mannelijke opvolgers. Het leek hem beter geld op te strijken voor zijn stukje land, en er met een andere vrouw vandoor te gaan (waarschijnlijk om alsnog te proberen een zoon te krijgen). Maar deze mevrouw wist hier uiteraard niks van, en kwam er vorige week achter dat haar man haar achter had gelaten. En aangezien iedereen op het platteland hier van de opbrengst van hun land moet leven, heeft deze vrouw echt niks meer. Geen eten, geen inkomsten. Ze zag er ook heel wanhopig uit. Gelukkig heeft ze de gemeenschap die voor haar zorgt, maar ik vond het in ieder geval heel erg om te horen dat er blijkbaar zo met vrouwen wordt omgegaan.

Op de terugweg vanaf de zus was ik echt kapot. De hele middag in de auto, vriendelijk zijn tegen iedereen, de hele tijd mensen om je heen die je maar wat interessant vinden, het enige wat ik wilde was naar huis. Maar helaas, er moest nog een dorpje aangedaan worden. Ik probeerde me heel onzichtbaar te maken in de auto, met m’n zonnebril op en m’n sjaal om, terwijl ik hoopte dat Alice snel uitgepraat zou zijn, maar het mocht niet baten. In dit gebied kwam schijnbaar nooit een blank persoon, want binnen de kortste keren stonden er allemaal mensen om de auto heen. De chauffeur had me in de steek gelaten, om wat te gaan drinken in de bar. Op dat moment was het veiliger om uit de auto te stappen, ook al wilde ik alleen maar verdwijnen in het niets. Dus het moment dat ik uit de auto kwam, kwamen er nog meer mensen aangerend om een glimp op te vangen van de muzungu. Binnen no time stond het hele dorp om me heen, van jong tot oud, mannen, vrouwen. Starende blikken 360 graden, zover ik kon kijken. Ik dacht meteen, zo moet een bekende popster zich waarschijnlijk ook voelen, behalve dat ik geen handtekeningen hoefde uitdelen en niet op de foto hoefde. Maar misschien was het niets zeggen en aanstaren nog wel ongemakkelijker dan dat.
Ik loop naar Alice toe, om haar de ernst van de situatie duidelijk te maken, maar zij vindt het allemaal heel grappig en zegt dat ik maar even aan de chauffeur moet vragen of hij een stukje door wil rijden. Ik wilde niets liever dan weg van al die mensen, dus ik kijk om me heen, maar de chauffeur is in geen velden of wegen te bekennen. Ik loop dus maar terug naar de auto, in de hoop dat hij begrijpt wat ik wil. Na 5 minuten komt hij er aan, en ik smeek hem of hij alsjeblieft weg wil rijden. Gelukkig begrijpt hij het, en rijdt hij eindelijk weg. Eerst probeert een aantal kinderen nog achter de auto aan te hollen, maar als de chauffeur uitstapt en ze waarschuwend toeschreeuwt, druipen ze eindelijk af.
Als ik om 19.00 eindelijk over de drempel van m’n eigen kamertje stap ben ik echt overweldigd door indrukken en emoties. Het was totaal niet wat ik had verwacht van deze dag; het was vreselijk, maar tegelijkertijd ook zo bizar dat het fascinerend was om mee te maken.

Van de weeromstuit besluit ik zondag mijn gezicht aan helemaal niemand te laten zien, en blijf ik de hele dag bij Eric in de tuin genieten van de zon. Het is prachtig weer, dus ik heb eindelijk tijd om mijn Hollandse winterkleur een beetje om te toveren. Met een lekker boek en m’n muziek kan ik even helemaal relaxen. Een aantal fijne Skype gesprekken met Nederland zorgen voor de nodige en zeer welkome afleiding.
Maandagmiddag heb ik aan het einde van de middag een boottochtje gemaakt over het meer aux Oiseaux, met twee Duitse gasten die ook bij Eric sliepen. Dat was echt prachtig, de natuur is hier echt zo mooi. Sowieso was het leuk om even met wat andere Westerlingen te praten over onze ervaringen met Burundi. De rest van de week ben ik bezig geweest met het uitwerken van de interviews van de seminars van vorige week, en dat blijkt nog wel een rotklus te zijn. Zoveel werk als er in een paar minuten interviewen gaat zitten! Bovendien loop ik er erg tegenaan dat het hier gewoonte blijkt te zijn dat mensen dingen beloven en vervolgens niet doen, of zoals ik al eerder aangaf, niet komen opdagen op afspraken. Ik was hier van tevoren al voor gewaarschuwd door Stephanie en ook door Eric, maar nu ondervind ik het zelf aan den lijve. Het is nogal frustrerend, maar ik moet me er ook aan overgeven, en accepteren dat het hier nu eenmaal anders gaat dan dat ik graag zou willen. Helaas is dat makkelijker gezegd dan gedaan.

Bedankt voor de leuke en lieve berichtjes uit Nederland. Dat vind ik echt leuk! Ik hoop dat jullie me blijven volgen!

Liefs,
Emma